Nếu những cuộc đấu giá trong năm 2022 là “trở lại bình thường” sau đại dịch COVID-19, thì năm 2023 là một năm có những cái gõ búa nhẹ nhàng hơn.
Năm nay, 100 lô đấu giá hàng đầu đạt tổng trị giá 2,4 tỷ USD, so với 4,1 tỷ USD vào năm 2022. Trong bối cảnh đó, hai tác phẩm nghệ thuật được bán với giá hơn 100 triệu USD—Người phụ nữ với chiếc đồng hồ (1932) của Pablo Picasso và Quý cô với chiếc quạt (1917) của Gustav Klimt—so với sáu tác phẩm vào năm 2022. Chỉ ba trong số 50 tác phẩm bán đấu giá đắt nhất năm 2023 là tác phẩm của các nghệ sĩ nữ—Louise Bourgeois, Georgia O’Keeffe và Joan Mitchell—so với con số 0 năm ngoái.
Các mùa đấu giá quan trọng trong năm mang đến nhiều sự khác biệt. Mùa đấu giá tháng 5 ở thành phố New York đã bán được gần 2 tỷ USD các tác phẩm nghệ thuật và được đánh dấu bằng một loạt các hành động rút lại và bán thấp hơn ước tính. Sự thay đổi trong cách trả giá tiếp tục diễn ra trong đợt đấu giá mùa hè ở London vào tháng 6, và cuối năm, mùa đấu giá quan trọng tháng 11 ở New York không làm giảm bớt những lo lắng. Theo ArtTactic, tổng doanh số đấu giá buổi tối trong hai tuần tăng 30% so với doanh số tháng 5, nhưng giảm 31% so với tháng 11 năm 2022, trong đó có đợt bán của bộ sưu tập Paul Allen tại Christie’s—cuộc đấu giá đắt nhất lịch sử.
Tuy nhiên, đây vẫn là một năm mang lại nhiều kết quả bom tấn và kỷ lục đấu giá đáng kể. Hedda Sterne, Agnes Martin, Jadé Fadojutimi và El Anatsui nằm trong số những cái tên đặt ra những tiêu chuẩn mới. Ở đây, Artsy liệt kê 10 lô hàng đầu trong những cuộc đấu giá của năm 2023.
Pablo Picasso, Người phụ nữ và chiếc đồng hồ, 1932
139.363.500 USD
Pablo Picasso, ‘Người phụ nữ và chiếc đồng hồ’, 1932.
Hình ảnh được phép của Sotheby’s.
Khoảng 50 năm sau khi Pablo Picasso qua đời, bức tranh Người phụ nữ với chiếc đồng hồ năm 1932 của họa sĩ đã trở thành tác phẩm nghệ thuật đắt nhất được bán đấu giá trong năm nay, thu về 139,4 triệu USD trong đợt bán bộ sưu tập 400 triệu USD của nhà từ thiện quá cố Emily Fisher Landau tại Sotheby’s. Đây là tác phẩm đấu giá đắt thứ hai của Picasso sau Những người phụ nữ Algiers (Phiên bản ‘O’) (1955) đạt 179,4 triệu USD vào năm 2015.
Bức tranh có kích thước 51×38 inch, là bức chân dung theo trường phái Lập thể của Marie-Thérèse Walter, người tình và nàng thơ của Picasso. Được mệnh danh là “nàng thơ vàng”, hình ảnh của Walter trong bức tranh không chỉ là một bức chân dung đơn thuần; đó là cái nhìn thoáng qua về những tầng lớp phức tạp trong cuộc đời của Picasso, cuộc hôn nhân của ông với nữ diễn viên ballet người Nga gốc Ukraine Olga Khokhlova.
Bức tranh là minh chứng cho tình yêu và niềm đam mê của Picasso dành cho Walter, bà đã xuất hiện trong một số tác phẩm khác, ví dụ như Người phụ nữ khỏa thân nằm (1932), được bán với giá 67,5 triệu USD vào năm 2022.
Gustav Klimt, Quý cô và chiếc quạt, 1917
106.756.354 USD
Gustav Klimt, Quý cô và chiếc quạt, 1917.
Hình ảnh được phép của Sotheby’s.
Được Sotheby’s coi là “ngôi sao của đợt đấu giá mùa hè ở London”, bức chân dung cuối cùng của Gustav Klimt, Quý cô và chiếc quạt, vẫn còn trên giá vẽ khi họa sĩ đột ngột qua đời vào năm 1918. Bức tranh về một người phụ nữ không rõ danh tính trong không gian ngập tràn các loài hoa và chim, đã trở thành tác phẩm nghệ thuật đắt nhất từng được đấu giá tại châu Âu, đạt 85,3 triệu bảng Anh (106,8 triệu USD) tại cuộc đấu giá buổi tối đương đại và hiện đại của Sotheby’s London vào mùa hè này.
Tác phẩm cũng lập kỷ lục đấu giá mới cho họa sĩ người Áo, đánh bại kỷ lục 104 triệu USD được trả cho Rừng bạch dương (1903) tại Christie’s vào tháng 11 năm 2022. Mức giá tăng cao của tác phẩm kể từ lần xuất hiện gần đó nhất tại đấu giá là rất đáng chú ý: Quý cô và chiếc quạt trước đây đã được đấu giá vào năm 1994, đạt 11,6 triệu USD.
Claude Monet, Ao hoa súng, 1919
74.010.000 USD
Claude Monet, Ao hoa súng, 1919. Hình ảnh được phép của Christie’s Images Ltd. 2023.
Khi Claude Monet gần 80 tuổi, họa sĩ theo trường phái Ấn tượng nổi tiếng đã sáng tác Ao hoa súng (1919) khi ông bị đục thủy tinh thể cả hai mắt. Là tác phẩm tiêu biểu của chủ nghĩa Ấn tượng, bức tranh cho thấy một bầu trời và mặt nước hòa trộn vào nhau thành một màu lam, với hoa súng là điểm tham chiếu không gian duy nhất.
Vượt qua mức ước tính dự kiến là 65 triệu USD, bức tranh đã thu về 74 triệu USD tại cuộc bán đấu giá buổi tối nghệ thuật hiện đại và ấn tượng của Christie’s New York vào tháng 11 này. Trước cuộc đấu giá, Ao hoa súng chưa bao giờ được trưng bày trong một triển lãm hoặc đấu giá. Tác phẩm “chưa được khám phá” được giữ riêng tư trong một bộ sưu tập gia đình hơn 50 năm và là tác phẩm đắt thứ sáu của Monet tại đấu giá. Kỷ lục hiện tại do Meules (1890) nắm giữ, được bán tại Sotheby’s với giá 110,7 triệu USD vào năm 2019.
Jean-Michel Basquiat, El Gran Espectaculo (Sông Nin), 1983
67.110.000 USD
Jean-Michel Basquiat, El Gran Espectaculo (Sông Nin), 1983.
Hình ảnh được phép của Christie’s Images Ltd. 2023.
El Gran Espectaculo (Sông Nin), bức tranh bộ ba năm 1983 của Jean-Michel Basquiat, tổng hợp lịch sử của Ai Cập cổ đại và miền Nam Hoa Kỳ, đưa ra lời phê bình về sự bóc lột người da đen trong suốt lịch sử, phản ánh chế độ nô lệ ở cả Ai Cập cổ đại và trước nội chiến Hoa Kỳ.
Tác phẩm đã đạt 67,1 triệu USD tại phiên đấu giá buổi tối thế kỷ 21 của Christie’s vào tháng 5, chiếm hơn 2/3 trong tổng doanh thu 98,2 triệu USD. Mức giá của bức tranh đã tăng vọt trên ước tính 45 triệu USD. Đây là tác phẩm nghệ thuật đắt thứ tư của Basquiat tại đấu giá. Kỷ lục hiện tại do Vô đề (1982) nắm giữ, được bán tại Sotheby’s với giá 110,5 triệu USD.
Để cho thấy thị trường thứ cấp đã tăng vọt đến mức nào đối với các tác phẩm của Basquiat, El Gran Espectaculo (Sông Nin) đã được nhà thiết kế thời trang Valentino Garavani mua tại Sotheby’s vào năm 2005 với giá 5,2 triệu USD – khi đó được coi là “giá cao” cho một tác phẩm Basquiat. Một phần số tiền thu được từ việc bán tác phẩm đã được phân phối cho Accademia Valentino, một tổ chức có trụ sở tại Rome với mục đích nâng cao giáo dục nghệ thuật và thời trang.
Gustav Klimt, Insel im Attersee (Đảo ở Attersee), khoảng 1901
53.188.500 USD
Gustav Klimt, Insel im Attersee, khoảng 1901. Hình ảnh được phép của Sotheby’s.
Tác phẩm này đã khiến Gustav Klimt trở thành nghệ sĩ duy nhất trong danh sách xuất hiện hai lần. Insel im Attersee (Đảo ở Attersee) (khoảng năm 1901) được bán tại cuộc đấu giá buổi tối hiện đại của Sotheby’s New York với giá 53,2 triệu USD, vài tuần trước khi bán bức tranh Quý cô và chiếc quạt (1917).
Insel im Attersee (Đảo ở Attersee) ban đầu là một phần trong bộ sưu tập của nhà sử học nghệ thuật người Áo Otto Kallir. Nó được trưng bày trong cuộc triển lãm “Saved from Europe” [Cứu từ châu Âu] năm 1940 tại Galerie St. Etienne ở New York, một sự kiện quan trọng trong việc giới thiệu tác phẩm của Klimt tới các nghệ sĩ Bắc Mỹ.
Insel im Attersee (Đảo ở Attersee) là một trong vô số tác phẩm nghệ thuật mà Klimt tạo ra với định dạng vuông đặc biệt của mình. Bức tranh được hình thành tại hồ Attersee ở Áo và là một trong hai bức tranh của Klimt có cùng một góc nhìn. Bức còn lại, Attersee (1900), nằm trong Bảo tàng Leopold ở Vienna.
Francis Bacon, Nhân vật trong chuyển động, 1976
52.160.000 USD
Francis Bacon, Nhân vật trong chuyển động, 1976.
Hình ảnh được phép của Christie’s Images Ltd. 2023.
Kiệt tác này của Francis Bacon là minh chứng cho khả năng của họa sĩ trong việc đón nhận sự hỗn loạn ký ức và sự mất mát thông qua biểu hình. Bức tranh mô tả hai nhân vật đang vật lộn trong một khối lập phương trong suốt, được lấy cảm hứng từ sự ra đi đột ngột của George Dyer vào năm 1971, người mà ông có mối quan hệ đầy biến động. Phía trên các nhân vật, Bacon vẽ một “cơn thịnh nộ” lơ lửng — một sinh vật thần thoại thường gắn liền với sự mất mát, sự báo thù và cảm giác tội lỗi.
Nhân vật trong chuyển động (1976) đạt 52,2 triệu USD vào tháng 11 năm nay tại cuộc bán đấu giá buổi tối thế kỷ 20 của Christie’s New York. Bức tranh cao 6,5 foot chưa bao giờ đấu giá và được giữ kín trong 50 năm qua. Đây là mức giá cao thứ bảy cho một tác phẩm của họa sĩ được đấu giá: bộ ba tranh Ba nghiên cứu về Lucian Freud năm 1969 của Bacon trở thành bức tranh đắt nhất khi được bán với giá 142,4 triệu USD tại Christie’s một thập kỷ trước.
Richard Diebenkorn, Ký ức về chuyến thăm Leningrad, 1965
46.410.000 USD
Richard Diebenkorn, Ký ức về chuyến thăm Leningrad, 1965.
Hình ảnh được phép của Christie’s Images Ltd. 2023.
Ký ức về chuyến thăm Leningrad (1965), một bức tranh hoành tráng của Richard Diebenkorn lấy cảm hứng từ Henri Matisse, được bán với giá 46,4 triệu USD tại cuộc đấu giá buổi tối thế kỷ 20 của Christie’s vào tháng 11 năm nay. Kết quả này vượt xa kỷ lục đấu giá trước đó của họa sĩ do Ocean Park #40 (1971) nắm giữ, được bán tại Sotheby’s vào năm 2021 với giá 27,3 triệu USD.
Ký ức về chuyến thăm Leningrad được hình thành khi Diebenkorn đến thăm Liên Xô vào những năm 1960 và lần đầu tiên tận mắt nhìn thấy một số bức tranh của Matisse. Trải nghiệm này đã khơi dậy một sự thay đổi về phong cách đối với họa sĩ người Mỹ, những bức tranh của ông bắt đầu kết hợp các hình ảnh hình học sắc nét với màu sắc tươi sáng, rực rỡ. Bức tranh này cũng đánh dấu sự tiếp nối hành trình khám phá không gian nội thất và ngoại thất của họa sĩ, lần đầu tiên được thấy trong các tác phẩm như Người phụ nữ trên hiên nhà (1956).
Mark Rothko, Vô đề (Vàng, Cam, Vàng, Cam nhạt), 1955
46.410.000 USD
Mark Rothko, Vô đề (Vàng, Cam, Vàng, Cam nhạt), 1955.
Hình ảnh được phép của Christie’s Images Ltd. 2023.
Bức tranh vàng Vô đề (Vàng, Cam, Vàng, Cam nhạt) (1955) của Mark Rothko được vẽ cùng năm với triển lãm cá nhân đầu tiên của họa sĩ tại Phòng trưng bày Sidney Janis ở New York, và được lấy cảm hứng từ trải nghiệm của ông khi xem các tác phẩm Old Master trên một chuyến đi châu Âu. Tác phẩm cao gần 7 foot này là một trong 22 bức tranh được họa sĩ hoàn thành trong năm đó – hơn một nửa trong số đó nằm trong bộ sưu tập của các bảo tàng lớn.
Kết quả đấu giá 46,4 triệu USD tại Christie’s vào tháng 11 đánh dấu mức tăng giá trị 10 triệu USD trong thập kỷ qua: Sotheby’s đã bán bức tranh vào năm 2014 với giá 36,5 triệu USD từ bộ sưu tập của Paul và Bunny Mellon. Đó là minh chứng cho vị trí lâu dài của họa sĩ trên thị trường và mức độ phù hợp ngày nay. Rothko hiện là chủ đề của một triển lãm lớn tại Fondation Louis Vuitton, diễn ra cho đến ngày 4 tháng 2 năm 2024.
Wassily Kandinsky, Murnau mit Kirche II (Murnau với Nhà thờ II), 1910
44.758.691 USD
Wassily Kandinsky, Murnau mit Kirche II (Murnau với Nhà thờ II), 1910.
Hình ảnh được phép của Sotheby’s.
Bức tranh vẽ ngôi làng Murnau ở Đức năm 1910 của Wassily Kandinsky, Murnau mit Kirche II (Murnau với Nhà thờ II), đã thu hút sự chú ý đáng kể vào đầu năm, thu về 37,197 triệu bảng Anh (44,8 triệu USD) tại cuộc đấu giá buổi tối đương đại và hiện đại của Sotheby’s London vào tháng 3. Được tạo ra khi Kandinsky 44 tuổi, bức tranh phong cảnh này đánh dấu sự chuyển đổi sang hướng trừu tượng của họa sĩ người Nga. Bức tranh mô tả ngọn tháp nhà thờ của thị trấn phía trên những ngọn núi, nằm trong một khung cảnh rực rỡ sắc màu.
Từng là bức tranh trang trí trong phòng ăn của chủ công ty dệt may Johanna Margarethe Stern-Lippmann và Siegbert Stern, bức tranh đã bị Đức Quốc xã lấy vào những năm 1930 và được phát hiện cách đây gần một thập kỷ tại Bảo tàng Van Abbemuseum ở Eindhoven, nơi vẫn là ngôi nhà của bức tranh từ năm 1951. Việc bán bức tranh đã đánh dấu một kỷ lục đấu giá mới cho họa sĩ, và theo The Guardian, con cháu của gia đình nói rằng một số trong số tiền thu được từ việc bán bức tranh sẽ dùng để truy tìm thêm bộ sưu tập nghệ thuật của gia đình đã bị tịch thu bởi Đức quốc xã vào những năm 1930.
Henri Rousseau, Les Flamants, 1910
43.535.000 USD
Henri Rousseau, Les Flamants, 1910. Hình ảnh được phép của Christie’s Images Ltd. 2023.
Việc bán bức Les Flamants (1910) của Henri Rousseau đã đánh bại kỷ lục đấu giá hiện có của họa sĩ người Pháp, với mức giá hơn 10 lần khi nó đạt 43,5 triệu USD tại cuộc đấu giá buổi tối thế kỷ 20 của Christie’s New York. Kỷ lục đấu giá trước đó của họa sĩ là 4 triệu USD được thiết lập vào năm 1993 cho bức Chân dung Joseph Brummer (1909).
Được vẽ vào năm cuối đời của Rousseau, Les Flamants là một trong gần hai chục bức tranh rừng rậm nhiệt đới của họa sĩ. Ông lần đầu tiên tập trung vào phong cảnh nhiệt đới vào năm 1891, với Surpris! (Tigre dans une tempête tropicale). Tuy nhiên, sau chuyển giao thế kỷ, Rousseau đã dành thời gian của mình cho những cảnh quan huyền thoại tươi tốt, với đời sống ấn tượng của động thực vật. Bức tranh Les Flamants mô tả những bông hoa khổng lồ cao chót vót trên những con hồng hạc và con người phản ánh cách tiếp cận giàu trí tưởng tượng và mộng mơ của ông đối với hội họa phong cảnh, điều này sẽ ảnh hưởng đến các nghệ sĩ trong suốt thế kỷ 20.
Bài viết của Maxwell Rabb
Nguồn: Artsy
Lược dịch bởi Viet Art View
