1.Henri Matisse không đặt mục tiêu trở thành một họa sĩ. Khi còn là một thanh niên ở Paris, ông đã học luật, vượt qua kỳ thi luật sư một cách xuất sắc và thậm chí đã nhận một công việc thư ký luật.
2. Một cơn bạo bệnh đã thay đổi cuộc đời và sự nghiệp của Matisse mãi mãi. Bị một cơn đau ruột thừa cấp tính vào năm hai mươi tuổi, ông phải nằm trên giường bệnh một thời gian. Khi đó, mẹ của Matisse, bà Anna Heloise, đã mang đến cho ông một loạt đồ dùng nghệ thuật để giúp ông giải khuây, và ông đã yêu hội họa từ lúc đó.
Henri Matisse ‘Pont de Seine’ 1897. Ước tính £120,000–180,000.
3. Ông sinh vào đêm giao thừa năm 1869 tại Le Cateau-Cambrésis, miền bắc nước Pháp, thuộc tầng lớp trung lưu buôn ngũ cốc.
4. Matisse học với họa sĩ hàn lâm người Pháp William-Adolphe Bouguereau vào năm 1891 tại Học viện Julian.
Matisse phác họa một trong những chú bồ câu yêu quí của ông. Ảnh chụp bởi Henri Cartier-Bresson.
5. Năm 1892, Matisse rời học viện sau một năm không thành công và bắt đầu học nghề một cách lâu dài và hiệu quả với họa sĩ Tượng trưng Gustave Moreau, người đã nuôi dưỡng khuynh hướng thử nghiệm nhiều hơn.
6. Trong số những người bảo trợ lớn nhất của ông có ba phụ nữ Mỹ – quí bà Gertrude Stein và chị em Claribel và Etta Cone. Chị em nhà Cone, người mà Matisse gọi là “hai quý cô Baltimore của tôi”, đã cùng nhau tập hợp một trong những bộ sưu tập tác phẩm của Matisse nổi tiếng nhất trên thế giới.
Một kiệt tác của hội họa Dã thú – Matisse ‘Niềm vui cuộc sống’ (1905-06).
7. Vào tháng 4 năm 1906, trong buổi họp mặt tại ngôi nhà mà Stein chia sẻ với bạn đời Alice B. Toklas, Matisse đã gặp họa sĩ người Catalan sôi nổi – Pablo Picasso. Trẻ hơn 11 tuổi, Picasso sẽ trở thành một người bạn cả đời đồng thời là đối thủ nghệ thuật quan trọng của ông. Matisse gọi mối quan hệ của họ một cách vui vẻ là một “trận đấu quyền anh”.
8. Matisse là một trong những người đi đầu chính yếu của Dã thú, phong trào nghệ thuật tiên phong đầu tiên của thế kỷ 20. Hoạt động từ khoảng năm 1905 đến năm 1910, Dã thú đã diễn giải lại một cách triệt để màu sắc như một yếu tố cấu trúc và biểu cảm, tách biệt khỏi mô tả theo nghĩa đen. “Khi tôi đặt một màu xanh lá, nó không nhất thiết là cỏ; và khi tôi đặt một màu xanh lam, nó không nhất thiết là bầu trời.” Matisse tuyên bố.
9. Những bức tranh ban đầu của ông dè dặt một cách đáng ngạc nhiên, nhưng Matisse đã trải nghiệm một sự thay đổi hoàn toàn khi người bạn của ông là họa sĩ người Úc John Peter Russell giới thiệu ông với tác phẩm của Vincent van Gogh vào năm 1897.
Matisse làm việc trên chiếc giường của ông, với hai trong số ba chú mèo cưng bầu bạn: Minouche, Coussi và La Puce. 1950. Ảnh chụp bởi Robert Capa.
10. Từ 1906 đến 1917, Matisse sống và làm việc tại Hôtel Biron, một dinh thự có từ thế kỷ 18 ở Paris đã được chia nhỏ thành các căn hộ. Trong số những người hàng xóm của ông có Jean Cocteau, Isadora Duncan và Auguste Rodin; nhà điêu khắc cuối cùng đã tiếp quản toàn bộ ngôi nhà, mà bây giờ là Bảo tàng Rodin nổi tiếng.
11. Đối với công chúng và một số nhà phê bình, đặc biệt là ở Mỹ, cách dùng màu của Matisse là thái quá, thậm chí phản cảm. Các phản ứng có thể rất kích động – vào năm 1913, khi ‘Blue Nude’ (1907–08) của ông đến Chicago, các sinh viên tại Viện Nghệ thuật đã đốt một hình nộm của tác phẩm.
Henri Matisse ‘Nội thất đỏ: Tĩnh vật trên chiếc bàn xanh lam’ 1947.
12. Người bảo trợ ban đầu tận tâm và quan trọng nhất của Matisse là Sergei Ivanovich Shchukin, ông trùm dệt may người Nga, người có bộ sưu tập hiện nằm trong Bảo tàng Ermitazh và Bảo tàng Pushkin. Shchukin viết cho Matisse vào năm 1910: “Công chúng chống lại ông, nhưng tương lai là của ông.”
13. Năm 1917, Matisse chuyển từ Paris đến ngoại ô Nice trên Côte d’Azur, nơi ông sống trong suốt những năm 1920, tạo ra các tác phẩm nghệ thuật — chủ yếu vẽ nội thất và chân dung — được các nhà phê bình cũng như các nhà sưu tập đón nhận nồng nhiệt.
14. Một yếu tố từ nước ngoài đã giữ chân Matisse một cách mạnh mẽ. Lấy cảm hứng từ hai chuyến hành trình đến Ma-rốc vào năm 1912–13, ông đã tạo ra hàng chục bức tranh hậu cung. Năm 1917, Matisse chuyển đến Nice, nơi ông sẽ sống trong suốt những năm 1920. Cùng với nội thất, tranh vẽ hậu cung là chủ đề chính của ông trong thời kỳ này.
Henri Matisse ‘Vase d’Anémones’ 1946. Đã bán với giá £4,298,400 vào tháng 6, 2019 tại Sotheby’s.
15. Mê mẩn bức tranh của Paul Cézanne ‘Three Bathers’ 1879–82 (Ba người tắm) đến nỗi người họa sĩ nghèo khó đã mua bức tranh từ nhà kinh doanh nghệ thuật Ambroise Vollard bằng một giấy hẹn trả nợ.
16. Năm 1939, sau 41 năm chung sống, Matisse và vợ, Amélie ly thân khi bà cố gắng đuổi việc Lydia Delectorskaya, một thiếu nữ mồ côi tị nạn người Nga, người đã được thuê để bầu bạn với bà. Nghi ngờ một cuộc ngoại tình, Amélie yêu cầu ông phải lựa chọn, mặc dù họa sĩ đã chọn vợ mình, nhưng bà cảm thấy quá mệt mỏi và đã rời bỏ ông.
17. Khi sống ở Vence, Pháp, tại Villa Le Rêve vào những năm 1940, Matisse có ba con mèo: Minouche, Coussi và La Puce, ông cho chúng ăn những miếng bánh mì hoa cúc mỗi sáng.
Matisse ‘vẽ bằng kéo’ đang tạo hình bằng cách cắt giấy.
18. Bên cạnh những chú mèo, Matisse còn yêu quý những chú chim bồ câu mà ông mua từ những người bán hàng dọc sông Seine. Hình chim bồ câu xuất hiện trong nhiều tác phẩm cắt của ông, và cũng là một trong những con chim của ông mà Picasso đã lấy làm mẫu cho ‘Chim bồ câu hòa bình’ (1949). Trong những ngày cuối cùng của mình, Matisse đã tặng những con chim yêu quý cho Picasso.
19. Trong những năm cuối đời, Matisse ngồi trên xe lăn. Khi việc vẽ tranh ngày càng trở nên khó khăn về mặt vật lý, người họa sĩ đã chuyển sang kỹ thuật cắt ghép của mình. Ông tạo ra các hình dạng bằng giấy với một cái kéo, sau đó sắp xếp chúng bằng cách sử dụng một chiếc que dài theo một kỹ thuật mà ông gọi là “vẽ bằng kéo”.
Henri Matisse ‘Jazz. Paris. Tériade’ 1947. Đã bán với giá €118,750 vào tháng 6, 2019 tại Sotheby’s Paris.
20. Âm nhạc và khiêu vũ là chủ đề lặp đi lặp lại từ các tác phẩm ban đầu như ‘Dance I’ (1909–10), được nhà sưu tập có tầm nhìn Sergei Shchukin đặt cho ngôi nhà ở Moscow của ông, cho đến cuốn sách ‘Jazz’ của Matisse, xuất bản năm 1947, xen kẽ những suy nghĩ của ông về cuộc sống với những hình ảnh cắt ghép đầy màu sắc.
21. Marguerite Matisse, con gái của họa sĩ từ mối quan hệ ban đầu, đã trở thành một nhà lãnh đạo của Kháng chiến Pháp trong Thế chiến thứ hai. Cô bị Gestapo bắt vào năm 1944 và bị buộc vào trại tập trung Ravensbruck, như một phép màu của số phận, cuộc ném bom của quân Đồng minh đã làm gián đoạn chuyến tàu chở cô và cô trốn thoát được.
Nguồn: Sotheby’s
Lược dịch bởi Viet Art View
