Tổng quan về họa sĩ người Pháp, người đã mở đường cho chủ nghĩa Lập thể và Dã thú, minh họa bởi những tác phẩm nổi bật từ bảo tàng Langmatt sẽ được đấu giá tại Christie’s tháng mười một tới
1 | Cezanne đã lớn lên cùng Émile Zola
Paul Cezanne (1839-1906), Bốn quả táo và một con dao, khoảng 1885. Sơn dầu trên toan. 8¾ × 10¼ in (22.2 × 26.1 cm). Ước tính: $7,000,000-10,000,000.
Sẽ có trong đợt bán buổi tối Nghệ thuật thế kỷ 20, ngày 9 tháng 11 tại Christie’s New York.
Paul Cezanne, người mở đường cho Nghệ thuật Hiện đại thế kỷ 20, sinh ra ở Aix-en-Provence. Ông là một người bạn thời thơ ấu của Émile Zola; người sẽ trở thành tiểu thuyết gia nổi bật nhất cuối thế kỷ 19 của Pháp.
Khi ông cùng học tại trường Bourbon với Louis Marguery và Jean-Baptiste Baille, họ đã thành lập một nhóm thân thiết mà họ đặt tên là Les Inséparables [Không thể tách rời]. Cezanne đã bảo vệ Zola khỏi những kẻ bắt nạt trong sân trường, và một ngày nọ Zola cảm ơn ông bằng một giỏ táo. Khoảnh khắc này đã có tác động lớn đến Cezanne và quả táo sẽ trở thành chủ đề yêu thích của ông.
Hai người tiếp tục hỗ trợ lẫn nhau cho đến năm 1888 khi Zola lấy ông làm cơ sở để xây dựng nhân vật nghệ sĩ thất bại trong cuốn tiểu thuyết L’Œuvre, khiến mối quan hệ giữa họ trở nên căng thẳng.
2 | Ông đã phải đấu tranh để trở thành một họa sĩ
Cha của Cezanne từ đầu đã không ủng hộ sự nghiệp nghệ thuật của con trai mình. Cha ông muốn ông học luật và quản lý ngân hàng do gia đình họ sở hữu.
Sau hai năm theo học trường luật của Đại học Aix-en-Provence, Cezanne bỏ học. Zola khi đó đang sống ở Paris và thúc giục ông tham gia cộng đồng các nghệ sĩ và nhà văn tiên phong ở đó. Với sự ủng hộ của mẹ, Cezanne thuyết phục cha cho ông đến thủ đô để học hội họa.
Paul Cezanne, Chân dung tự họa, khoảng 1880. Phòng trưng bày Quốc gia, London.
3 | Ông đã chịu ảnh hưởng từ Pissarro và Manet
Chính tại Atelier Suisse, Cezanne đã gặp Pissarro, hơn ông chín tuổi, vào năm 1865. Họ phát triển một mối quan hệ thân thiết và bắt đầu cùng nhau vẽ tranh bên ngoài những ngôi làng ngoại ô Paris trong 10 năm tiếp theo. Mặc dù phong cách của họ khác nhau — một người xem đã mô tả ‘Monsieur Pissarro, khi ông vẽ, quệt, còn Monsieur Cezanne thì bôi’ — cả hai đều là những họa sĩ đầy tham vọng, không chính thống.
Với rất ít cơ hội thành công trong các salon do nhà nước bảo trợ, cả hai đều phản ứng bằng cách nắm lấy sự độc lập của mình. Thời gian này đánh dấu một bước ngoặt lớn trong phong cách của Cezanne. Nó kéo ông ra khỏi Thời kỳ Đen tối, bước vào plein air, khi ông chuyển sang những màu rực rỡ và nét cọ phức tạp của tranh phong cảnh theo trường phái Ấn tượng.
Paul Cezanne, Một Olympia Hiện đại, khoảng 1873-74. Musée d’Orsay, Paris
Ngược lại, Edouard Manet được nhiều người coi là nghệ sĩ Hiện đại dẫn đầu vào thời điểm đó, và điều này đã thúc đẩy Cezanne tham gia cạnh tranh. Phong cách hội họa phẳng của Manet và sự sẵn sàng vẽ những khung cảnh đô thị của cuộc sống hiện đại đã khiến Cezanne vượt qua giới hạn của truyền thống nghệ thuật một cách tương tự. Năm 1865, đệ trình của Cezanne bị Salon từ chối, ủng hộ Olympia của Manet. Gần một thập kỷ sau, Cezanne đưa ra lời đáp trả với bức tranh Một Olympia Hiện đại — nó đã gây một vụ um xùm thậm chí còn lớn hơn.
4 | Ông đã phát triển phương pháp hội họa của riêng mình
‘Lý tưởng về hạnh phúc trần thế’ của Cezanne, theo một phỏng vấn cuối những năm 1890, là tạo ra belle formule của riêng ông, hay ‘một phương cách đẹp cho hội họa.’
Trong khi vẽ tranh cùng bối cảnh với những người theo trường phái Ấn tượng, ông đã phát triển kỹ thuật độc đáo của riêng mình. Trong những năm đầu, ông đã sử dụng một chiếc bay để phác những mảng màu lớn, phẳng và không biến đổi. Sau đó, ông thêm và lặp đi lặp lại những nét cọ nhỏ song song hoặc vuông góc để thay đổi màu sắc từ đó xây dựng các hình dạng. Kỹ thuật với những nét cọ nhỏ này tương tự kỹ thuật của những đồng nghiệp theo trường phái Ấn tượng của ông nhưng nó thiếu tính bất ngờ, vì ông được biết đến là dành hàng giờ cho một đường nét duy nhất.
Paul Cezanne (1839-1906), Biển ở l’Estaque, khoảng 1878-79. Sơn dầu trên toan. 15½ × 18½ in (39.2 × 47 cm). Ước tính: $3,000,000-5,000,000.
Sẽ có trong đợt bán buổi tối Nghệ thuật thế kỷ 20, ngày 9 tháng 11 tại Christie’s New York.
Cách tiếp cận phân tích của họa sĩ đối với hội họa là một bước tiến khác so với những người theo trường phái Ấn tượng. Sau khi Chiến tranh Pháp-Phổ bắt đầu, Cezanne rời Paris đến miền Nam nước Pháp vào năm 1886. Ông bắt đầu vẽ phong cảnh trong và xung quanh Aix cũng như L’Estaque, gần Marseille. Tại đây, ông đã phát triển lý thuyết của mình rằng mọi thứ trong tự nhiên đều có thể được quy giản về dạng hình học cơ bản là hình cầu, hình nón, hình khối vuông hoặc hình trụ.
Trong thế giới hội họa của ông, quả táo là hình cầu, ngôi nhà là hình khối vuông, cây là sự kết hợp của những hình trụ. Những sáng tác của ông được cấu trúc ở mức độ cao, với sự tập trung vào hình học. Những hình này thường hơi mờ, phản ánh cách ông nghiên cứu chúng ở nhiều góc khác nhau.
5 | Nhiều người coi ông là cha đẻ của Nghệ thuật Hiện đại
Khi bắt đầu sự nghiệp, Cezanne đã trải qua ‘Thời kỳ đen tối’ (1861-1870). Các tác phẩm của ông từ thời điểm này được đặc trưng không chỉ bởi bảng màu tối với độ tương phản ấn tượng mà còn bởi các lớp màu dày được vẽ bằng bay, phối hợp với nhau để truyền đạt cảm xúc vượt ra ngoài chủ thể. Ví dụ như Antoine Dominique Sauveur Aubert (sinh năm 1817), người chú của họa sĩ, đường viền thô ráp của hình dáng nhân vật và những nét cọ đen thô ráp không kém tạo một cảm giác giận dữ, dồn nén và bạo lực. Kỹ thuật này phản ánh tâm lý của họa sĩ cũng như chủ thể, mở cánh cửa vào chủ nghĩa Biểu hiện hiện đại.
Paul Cezanne (1839-1906), Fruits et pot de gingembre, 1890-1893. Sơn dầu trên toan. 13⅛ × 18⅜ in (33.4 × 46.6 cm). Ước tính: $35,000,000-55,000,000.
Sẽ có trong đợt bán buổi tối Nghệ thuật thế kỷ 20, ngày 9 tháng 11 tại Christie’s New York.
Phương pháp phân tích của Cezanne, theo đó ông xác định mọi thứ ông nhìn thấy bằng dạng hình học cơ bản của nó, và cách ông vận dụng phối cảnh tuyến tính và không gian ba chiều — làm phẳng các vật thể để tập trung vào bề mặt của chúng và xem chúng từ các góc khác nhau — đã đặt nền móng cho chủ nghĩa Lập thể thế kỷ 20.
Cách Cezanne phá vỡ truyền thống hình ảnh về không gian ba chiều, làm phẳng các hình dạng để tập trung vào các bề mặt đầy màu sắc của chúng và xây dựng hình dạng từ màu sắc cũng truyền cảm hứng cho những người theo chủ nghĩa Dã thú, những người từ chối không gian ba chiều để ủng hộ một loại không gian mới được xác định bởi các mặt phẳng màu sắc.
Tác phẩm của Cezanne đã trở thành cầu nối giữa chủ nghĩa Ấn tượng thế kỷ 19 và chủ nghĩa Lập thể, Dã thú, Biểu hiện và Biểu hiện Trừu tượng sau này.
6 | Ông là một nghệ sĩ của những nghệ sĩ
Cezanne không đạt được nhiều thành công với xu thế chủ đạo của nghệ thuật thời đó, cho đến những năm cuối đời. Nhưng Ambroise Vollard — một nhà buôn quan trọng, người bảo trợ cho các nghệ sĩ tiên phong ở Paris — đã trở thành một người ủng hộ của ông từ sớm, có công trong việc nâng cao danh tiếng của Cezanne từ một họa sĩ vô danh trở thành họa sĩ rất được yêu thích và săn đón.
Paul Cezanne, Những người tắm lớn, 1900-1906. Bảo tàng Nghệ thuật Philadelphia.
Những người ngưỡng mộ và sưu tập chính của Cezanne đều là những nghệ sĩ đồng nghiệp. Monet lần đầu tiên biết đến tác phẩm của Cezanne vào năm 1863, và ông không hề giấu diếm sự ngưỡng mộ vô bờ của mình, gọi Cezanne là ‘bậc thầy của tất cả chúng ta’. Bộ sưu tập nghệ thuật của Monet có nhiều tác phẩm của Cezanne hơn bất kỳ nghệ sĩ nào khác — tổng cộng 15 tác phẩm, trong đó có 3 tác phẩm treo trong phòng ngủ của ông. Những người theo trường phái Ấn tượng khác — Gustave Caillebotte, Pierre-Auguste Renoir, Edgar Degas và Camille Pissarro — cũng sưu tập tác phẩm của Cezanne. Paul Gauguin thậm chí còn mang một trong những bức tranh Cezanne yêu thích của mình đến một nhà hàng gần đó để khoe.
Sự ngưỡng mộ này cũng mạnh mẽ không kém ở thế hệ nghệ sĩ tiếp theo, bao gồm Picasso và Matisse. Pablo Picasso đã đi xa đến mức mua mảnh đất có mô-típ quan trọng nhất của Cezanne, núi Sainte-Victoire.
7 | Cezanne đã vượt xa ranh giới của tĩnh vật
Nhiều nhà phê bình cho rằng tranh tĩnh vật ít trí tưởng tượng hơn tranh chân dung và phong cảnh, nhưng Cezanne đã bác bỏ giả định đó. Tranh tĩnh vật đã cho ông thời gian và không gian để phát triển một cách đầy đủ kỹ thuật phân tích và chuyển động chậm của mình, một phần của công trình cả đời nhằm nắm bắt sự thực dựa trên quan sát và thực nghiệm trong hội họa. Ông từng nói, ‘vẽ từ thiên nhiên không phải là sao chép đối tượng. Đó là hiểu cảm giác của một người.’
Kết quả là, tĩnh vật của ông cùng một lúc vừa ‘sống’ vừa mơ hồ. Là một chuyên gia trong việc truyền tải trọng lượng, khối lượng của các sự vật hàng ngày bằng những nét cọ nhỏ và các màu bổ sung, ông cũng liên tục sắp xếp lại những đối tượng này, ghi lại chúng ở những điểm nhìn khác nhau.
Paul Cezanne (1839-1906), Bouilloire et fruits, khoảng 1888-1890. Sơn dầu trên toan. 19⅛ × 23⅝ in (48.6 × 60 cm).
Đạt $59,295,000 trong đợt bán buổi tối Nghệ thuật Ấn tượng và Hiện đại, ngày 13 tháng 5, 2019 tại Christie’s New York.
Ví dụ, khăn trải bàn trong các bức tranh của ông dường như được nâng lên để đón ánh mắt người xem và trưng bày các loại trái cây trên đó mà không có bất kỳ phương tiện hỗ trợ hữu hình nào. Có vẻ như những quả táo, cam và chanh của ông có thể lăn khỏi bàn, được đặt nghiêng lên trên để hiển thị tốt hơn cho người xem. Nhiều góc nhìn được kết hợp trong một hình ảnh và không rõ chiếc bàn bắt đầu và kết thúc ở đâu. Những bức tranh tĩnh vật này — khúc dạo đầu của Lập thể — thật hiển nhiên và cũng thật khó hiểu.
8 | Ngôi nhà ở Aix đã ảnh hưởng đến hội họa của ông
Cezanne gắn bó sâu sắc với thị trấn quê hương Aix-en-Provence. Ông dành thời gian qua lại giữa Paris và Aix, rồi quay trở lại miền Nam sau năm 1886. Ông vẽ những phong cảnh ở đó với nền tảng lịch sử và địa chất, như mỏ đá Bibémus, Château Noir và núi Sainte-Victoire, cùng với những người đi tắm, chơi bài và những nhân vật khác.
Paul Cezanne (1839-1906), La Montagne Sainte-Victoire, khoảng 1888-1890. Sơn dầu trên toan. 25⅝ × 31⅞ in (65.2 × 81.2 cm).
Đạt $137,790,000 tại đợt bán ‘Tầm nhìn: Bộ sưu tập Paul G. Allen Phần I’ ngày 9 tháng 11, 2022 tại Christie’s New York.
Núi Sainte-Victoire là chủ đề yêu thích của ông. Ông đã tạo ra hơn 80 bức tranh về nó và nhóm tác phẩm mang tính biểu tượng này đặc biệt đáng chú ý với các hình thức lập thể nguyên thủy của chúng. Về tầm nhìn của Cezanne đối với Sainte-Victoire, Rainer Maria Rilke viết, ‘Kể từ Moses, chưa có ai nhìn một ngọn núi bằng cách vĩ đại như vậy.’
Cezanne vẫn đang vẽ vùng nông thôn xung quanh Aix vào thời điểm ông qua đời năm 1906.
9 | Từ khi qua đời, Cezanne đã được công nhận bởi các viện nghệ thuật trên toàn thế giới
Một số triển lãm hồi tưởng quan trọng sau khi Cezanne qua đời đã có vai trò then chốt trong việc đưa những thành tựu của ông đến với công chúng và truyền cảm hứng cho những làn sóng tiên phong tiếp theo. Điều nổi bật nhất trong số này là tại Salon d’Automne ở Paris năm 1907. Picasso, Braque và Matisse đều tụ tập để chiêm ngưỡng các tác phẩm của họa sĩ.
Paul Cezanne, Những người chơi bài (Les Joueurs de cartes), 1890–1892. Quỹ Barnes, Philadelphia.
Kể từ đó, Cezanne đã vào bộ sưu tập của các viện nổi tiếng nhất trên thế giới. Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại lưu giữ một bộ sưu tập ấn tượng về tĩnh vật của ông, bộ sưu tập của Musée D’Orsay trải dài toàn bộ sự nghiệp của ông và Phòng trưng bày Courtauld có bộ sưu tập phong cảnh Cezanne nổi tiếng thế giới. Quỹ Barnes có số lượng tranh Cezanne lớn nhất, lên tới 69 tác phẩm.
10 | Tác phẩm của Cezanne được săn tìm rất nhiều trên thị trường ngày nay
Một số mức giá cao nhất của họa sĩ được tính bởi các tác phẩm trưởng thành của ông từ những năm 1880 trở đi, chẳng hạn như Bouilloire et Fruits (1888-1890) của Si Newhouses, được bán tại Christie’s vào năm 2019 với giá 59.295.000 USD và L’Estaque aux toits rouges (1883-1885), được bán tại Christie’s vào năm 2021, một phần của Bộ sưu tập Cox với giá 55.320.000 USD.
Paul Cezanne (1839-1906), L’Estaque aux toits rouges, 1883-1885. Sơn dầu trên toan. 25¾ × 32 in (65.5 × 81.4 cm). Đạt $55,320,000
tại đợt bán buổi tối ‘Bộ sưu tập The Cox: Câu chuyện của chủ nghĩa Ấn tượng’ ngày 11 tháng 11, 2021 tại Christie’s New York.
Gần đây, La Montagne Sainte-Victoire (1839-1906) đạt 137.790.000 USD tại Christie’s, một phần của đợt bán Visionary: The Paul G. Allen Collection [Tầm nhìn: Bộ sưu tập Paul G. Allen] đã lập kỷ lục mới cho họa sĩ.
Nguồn: Christie’s
Lược dịch bởi Viet Art View
