Otto Kallir, người thành lập gallery Neue ở New York, đã mất nhiều năm để sắp xếp một triển lãm cá nhân cho các tác phẩm của Gustav Klimt. Đến hiện tại, nhiều bức tranh Klimt của các bảo tàng Mỹ đã từng ở trong tay Kallir.
Năm 1940, nhà buôn Otto Kallir trưng bày ba bức tranh của Gustav Klimt tại Galerie St. Etienne mới thành lập trên Phố 57 ở New York. Triển lãm được gọi là “Cứu được từ châu Âu”. Không chỉ các tác phẩm nghệ thuật được trưng bày, Kallir, cùng vợ và hai con, cũng được cứu khỏi Đức Quốc Xã, đã nắm quyền ở Áo vào năm 1938 và khiến ông buộc phải bỏ việc kinh doanh. Với mối đe dọa có thể tồi tệ hơn nhiều, họ bỏ ra nước ngoài.
Trong thông cáo báo chí cho triển lãm, Kallir, người vẫn đang học tiếng Anh, đã gọi những bức tranh là “tuyệt tác từ Châu Âu… đã… được mang đến đất nước này [và] do đó đã thoát khỏi sự hủy diệt bởi các cuộc không kích, lửa hoặc nước, hoặc, tốt nhất, vinh dự được lạc vào một bộ sưu tập nào đó của Đức Quốc Xã.”
Những bức tranh của Klimt là Công viên, từ năm 1910 hoặc sớm hơn, lấp đầy khung hình bằng những tán lá; Cây lê, 1903, hoa màu xanh và vàng; và Đảo ở Attersee, 1901, với ánh sáng mặt trời duyên dáng trên mặt hồ.
Không có bức tranh Klimt nào được bán.
Một năm sau, Galerie St. Etienne giới thiệu triển lãm solo đầu tiên ở Mỹ cho các tác phẩm của Egon Schiele. Những bức vẽ có giá từ 20 USD và tranh màu nước có giá 60 USD; một lần nữa, không có bức nào được bán.
Klimt và Schiele không đến Mỹ bằng vũ bão. Cả hai nghệ sĩ vào thời đó đều không có thị trường hay danh tiếng bên ngoài Áo, và sau khi Mỹ tham chiến năm 1941, bất cứ thứ gì mang tiếng “Đức” đều bị vấy bẩn.
Qua nhiều thập kỷ, Otto Kallir đã góp phần tạo nên sự thay đổi cơ bản trong thị hiếu của người Mỹ. Nhiều tác phẩm của Klimt và Schiele trong các bảo tàng của đất nước này đã từng ở trong tay ông. Nói rộng hơn, Kallir đã mở rộng sự tiếp xúc của chủ nghĩa hiện đại Áo.
Kallir (1894–1978) tên khai sinh là Otto Nirenstein. Cái tên, được đặt một cách chế nhạo đối với gia đình Do Thái của ông vào cuối thế kỷ 18. Là con trai của một luật sư người Vienna, ông bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách là một nhà xuất bản nghệ thuật. Trong số các ấn phẩm đầu tiên của ông là một danh mục năm 1922 bao gồm 10 bản sao các bức vẽ của Klimt, với lời giới thiệu của giám đốc lúc bấy giờ của Bảo tàng Kunsthistorisches ở Vienna, Gustav Glück.
Năm 1923, Kallir mở rộng ra ngoài việc xuất bản và thành lập Neue Galerie. Triển lãm đầu tiên của gallery được dành cho Schiele, người mà Kallir sẽ trưng bày và quảng bá ở Áo và ở Mỹ cho đến cuối đời. Kallir đã xuất bản danh mục raisonné [danh mục lý luận] đầu tiên về các bức tranh của Schiele vào năm 1930, cùng năm mà ông lấy bằng tiến sĩ về lịch sử nghệ thuật.
Gustav Klimt. Insel im Attersee (Đảo ở Attersee). Khoảng 1901-02. Sơn dầu trên toan.
Triển lãm Klimt là một thách thức lớn hơn. Thật khó cho Kallir có đủ tranh của Klimt để lấp đầy một triển lãm. Với nỗ lực không ngờ, Neue Galerie đã tổ chức được triển lãm tưởng nhớ Klimt vào năm 1926, nhờ thỏa thuận mượn tác phẩm từ bộ sưu tập đồ sộ của Serena Lederer. Nhiều tác phẩm Klimt từ bộ sưu tập của gia đình Lederer sau đó bị Đức Quốc Xã chiếm và thiêu hủy, nhu cầu cứu tranh từ châu Âu là một thực tế.
Năm 1933, nhà buôn chính thức đổi tên từ Nirenstein thành Kallir, một họ Do Thái. Kallir lo lắng quan sát nước Đức. Sau chuyến đi đến Munich năm 1937, nơi ông xem triển lãm “nghệ thuật suy đồi” của Đức Quốc Xã, ông quyết định không bao giờ quay lại.
Quân đội Đức Quốc Xã tiến vào Áo năm 1938 và bắt đầu tịch thu tài sản của người Do Thái. Nhà buôn đã chuyển Neue Galerie cho một nhân viên “Aryan”. Đức Quốc Xã đã lấy xe hơi và hộ chiếu của gia đình ông, nhưng Kallir đã có thể lấy lại hộ chiếu vì không có lệnh bắt giữ nào được ban hành dưới tên ông. Chưa.
Gustav Klimt. Công viên. 1910 hoặc sớm hơn. Sơn dầu trên toan. Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại, New York (10.1957).
Gustav Klimt. Cây lê. 1903. Sơn dầu và casein trên toan. Bảo tàng Nghệ thuật Havard (BR66.4).
Với số tiền từ việc bán một bộ sưu tập hàng không (Kallir rất thích các chuyến bay), nhà buôn đã chuyển đến Paris, có vẻ như là một nơi tốt để mở một phòng trưng bày nghệ thuật, cho đến khi Pháp từ chối cấp thị thực định cư cho vợ con ông. Gia đình ông đi tàu đến New York. Tháng 11 năm 1939, Galerie St. Etienne được mở trên Phố 57, trưng bày không bán những tác phẩm nghệ thuật mà Kallir đã “cứu”.
Để giải quyết vấn đề tài chính, Kallir đã mở rộng hoạt động kinh doanh của gallery. Ấn tượng với phong cảnh nước Mỹ nhưng lại thất vọng với những hình ảnh trên bưu thiếp lưu niệm, ông đã cử một người bạn mang theo máy ảnh đến các công viên quốc gia và các địa điểm khác, đồng thời thành lập một công ty bưu thiếp để bán những hình ảnh đó. Bản thân Kallir đã cùng gia đình đi ô tô đến Tây Nam nước Mỹ, nơi ông mua các tác phẩm nghệ thuật bản địa và santo, các tác phẩm điêu khắc dân gian của New Mexico về các vị thánh Cơ đốc giáo, trưng bày và bán tại gallery.
Nhà buôn người Áo không hứng thú với nghệ thuật đương đại chính thống của Mỹ. Tuy nhiên, tác phẩm của những nghệ sĩ tự học đã khiến ông xúc động. Năm 1940, một nhà sưu tập kỳ lạ người Hungary đã cho Kallir xem một số bức tranh của một người phụ nữ lớn tuổi và nói rằng ông ta có nhiều hơn trong cốp một chiếc ô tô đậu ở Bronx. Nghi ngờ người này có thể là đặc vụ của Đức Quốc Xã, Kallir đã mang theo cậu con trai tuổi teen của mình, John, đi cùng đến Bronx để đảm bảo hơn về mặt an toàn.
Anna Mary Robertson “Grandma” Moses [Bà Moses]. Ra ngoài tìm cây Giáng sinh. 1946. Bảo tàng Nghệ thuật Mỹ Smithsonian, món quà của Jane Kallir.
Họa sĩ lớn tuổi đó là Anna Mary Robertson Moses, một họa sĩ phong cảnh tự học 80 tuổi đến từ ngoại ô New York. Kallir đã trưng bày tác phẩm của bà, viết tiểu sử và cấp phép hình ảnh tác phẩm của bà cho các công ty thiệp chúc mừng. Trong vòng một thập kỷ, nhờ khả năng buôn bán sắc sảo và phương tiện truyền hình mới, nhà buôn nhập cư người Áo đã giúp Bà Moses trở thành một trong những nghệ sĩ nổi tiếng nhất ở Hoa Kỳ. Vào thời điểm mà ít bảo tàng Mỹ quan tâm đến việc trưng bày Klimt hay Schiele, họ đã xếp hàng dài để trưng bày Moses. Là một người nổi tiếng chân chính, Bà Moses đã giữ cho phòng trưng bày thịnh vượng trong thời kỳ hậu chiến sau đó.
Klimt và Schiele vẫn khó bán ở Mỹ cho đến cuối những năm 1950. Kallir đã khởi động bằng cách tặng một trong ba tranh phong cảnh nền tảng của Klimt, Cây lê, cho Harvard vào năm 1956. Một năm sau, ông bán một bức khác, Công viên, cho Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại với giá 4.000 USD.
Cuối cùng, vào năm 1959, Kallir đã thành công trong việc tập hợp 14 bức sơn dầu tại Galerie St. Etienne cho triển lãm solo đầu tiên ở Mỹ của Klimt. Hầu hết các bức tranh từ triển lãm đó hiện đang ở trong các bảo tàng Mỹ.
Năm 1960, Kallir hợp tác với Thomas M. Messer, khi đó là giám đốc của Viện Nghệ thuật Đương đại ở Boston, trong triển lãm hồi tưởng đầu tiên của một bảo tàng Mỹ dành cho Egon Schiele. Messer sau đó trở thành giám đốc của Bảo tàng Solomon R. Guggenheim ở New York, và theo sự thúc giục của Kallir, ông đã tổ chức một cuộc triển lãm lớn cho các tác phẩm của Klimt và Schiele vào năm 1965.
Gustav Klimt. Em bé. 1917-18. Sơn dầu trên toan. Phòng trưng bày Nghệ thuật Quốc gia, Washington, D.C.
Khoảnh khắc vinh quang đến vào năm 1978, chỉ vài tháng trước khi Kallir qua đời: ông đồng ý tặng Em bé của Klimt (mà ông đã mua từ gia đình nhà thiết kế sân khấu gốc Áo Josef Urban) cho Phòng trưng bày Nghệ thuật Quốc gia ở Washington, DC, để trưng bày trong cánh Đông mới mở của nó. Bức tranh của Klimt trong các phòng trưng bày dường như hình thành một cánh cổng dẫn đến kỷ nguyên mới, chỉ cách Điện Capitol vài bước chân.
Thỏa thuận, quyên góp một phần và mua một phần, khẳng định lòng biết ơn của Kallir đối với đất nước đã đón nhận ông, không chỉ vì đã cứu ông và gia đình mà còn tôn vinh nghệ thuật mà ông yêu thích. Viết cho một nhà báo người Áo vào năm 1957, ông trầm ngâm rằng, mặc dù trình độ tiếng Anh ban đầu của ông kém, nhưng nước Mỹ chào đón nồng nhiệt hơn nhiều so với Áo. “[Tôi] phải bắt đầu lại từ đầu,” ông viết, “nhưng ở mọi nơi người ta đều tìm thấy sự quan tâm tử tế và sẵn sàng giúp đỡ. Vì vậy, từ năm 1939 trở đi, tôi đã có thể xây dựng ở đây một điều gì đó mà ở Vienna, thành phố quê hương của tôi, sẽ không bao giờ có thể.”
Nguồn: Sotheby’s
Lược dịch bởi Viet Art View
