Bốn bức tranh thuộc các giai đoạn khác nhau trong sự nghiệp của người dùng màu vĩ đại, cách ông xem những người mẫu của mình là những người cộng tác, những người sẽ thách thức ông đạt được đỉnh cao và cao hơn nữa của sáng tạo
Henri Matisse ‘Danseuse assise sur une table, fond rouge’ 1942. Sơn dầu trên toan. 13 × 18⅜ in (33 × 46.5 cm)]
“Tôi hoàn toàn phụ thuộc vào người mẫu của mình,” Henri Matisse đã viết như vậy vào năm 1939. Người họa sĩ bị cuốn hút bởi những người phụ nữ mạnh mẽ, mà ông coi là những người cộng tác, thách thức và tạo cảm hứng để ông tiến tới những đỉnh cao vĩ đại hơn nữa của hoạt động sáng tạo. Cũng công bằng khi nói, ông cũng yêu cầu ở họ nhiều điều. Theo người viết tiểu sử của ông, Hilary Spurling, “Họ phải học cách sống với sự căng thẳng không thể chịu nổi mà Matisse tạo ra khi làm việc.”
Phần thưởng của họ là được khắc họa như những người phụ nữ Ottoman gợi cảm, những cô gái sinh động trong nét cọ rực rỡ của màu đỏ, màu xanh nước biển và màu vàng.
Henri Matisse, ‘Tête de femme penchée (Lorette)’ 1916-1917. Sơn dầu trên ván. 13 × 9⅜ in (33 × 23.7 cm)
Bức đầu tiên được vẽ ở Paris năm 1916-1917, về một phụ nữ trẻ tóc đen, tên là Lorette, người mà vẻ đẹp đã ám ảnh họa sĩ. Vào thời điểm họ gặp nhau, Matisse đang cảm thấy bồn chồn vì đã đạt đến giới hạn hứng thú của mình đối với trừu tượng thuần túy. Lorette đã đánh thức đam mê của ông bằng khả năng biến đổi diện mạo giống như tắc kè hoa, từ thiên thần tinh khiết đến một Dionysian phóng túng.
“Người mẫu phải thật rõ ràng đối với bạn, đánh thức trong bạn một cảm xúc mà đến lượt mình, bạn sẽ biểu hiện được nó” — Henri Matisse
Theo Spurling, Matisse sẽ phản ứng như thế này: “một vũ công đang ở trên mặt sàn, vẽ lại cô ấy, tràn trề sinh lực từ những góc kì lạ”. Bức tranh ‘Tête de femme penchée (Lorette)’, miêu tả người mẫu trong một phạm vi gần, đôi mắt sẫm màu với viền phấn côn nhìn thẳng vào người xem và bộc lộ sức mạnh cá tính của cô. Mối quan hệ của cô với họa sĩ giống như một truyện tình trên tấm toan, kéo dài đến tháng 12 năm 1917, sau đó Matisse và gia đình chuyển tới miền Nam nước Pháp.
Henri Matisse, ‘Nu demi couché’ khoảng 1918. Sơn dầu trên toan. 29 × 36½ (73.6 × 92.7 cm)
Tại nơi này, ông bắt đầu nghiên cứu tác phẩm của Michelangelo ở École des arts décoratifs (Trường Nghệ thuật trang trí), ông viết cho người bạn của mình, họa sĩ Dã thú Albert Marquet (1885-1955), rằng ông đã “hoàn toàn mắc bẫy” với bức tượng nude nữ gần như nằm nghiêng ‘La Notte’. Matisse đã vẽ bức ‘Nu demi couché’, được cho là để ghi lại nỗi ám ảnh này. Nó miêu tả một người phụ nữ không tên đang nằm trên tấm trải giường màu trắng, bình thản và khắc khổ, làn da mịn như thạch cao tuyết hoa của cô gợi đến một tác phẩm điêu khắc.
Henri Matisse, ‘Nu sur la chaise longue’ 1920. Sơn dầu trên toan. 28¾ × 36¼ (73 × 92.1 cm)
Phải mất một năm để Matisse tìm được một người thay cho Lorette. Ở Nice, ông gặp thiếu nữ Antoinette Arnoud, một cô mẫu nhút nhát nhưng tự tin, với cảm quan bẩm sinh về phong cách. ‘Nu sur la chaise longue’ được vẽ trong năm 1920, diễn tả một Antoinette khỏa thân nằm nghiêng trên chiếc ghế dài màu đỏ, tóc cô quấn trong một chếc turban màu trắng. Matisse viết về khoảng thời gian này: “Người mẫu phải thật rõ ràng đối với bạn, đánh thức trong bạn một cảm xúc mà tới lượt mình, bạn sẽ biểu hiện được nó.”
‘Danseuse assise sur une table, fond rouge’ (Hình đầu tiên) được Matisse vẽ năm 1942, trong thời kì quan trọng của sự nghiệp. Khi ông sống ẩn dật tại Hôtel Régina, Nice, nữ bá tước sôi nổi người Ý Carla Avogadro đã bước vào cuộc đời ông.
Matisse, đang vẽ bức ‘Danseuse assise sur une table, fond rouge’ và người mẫu của ông, Carla Avagadro trong studio ở Nice, tháng 9, 1942. Ảnh chụp bởi André Ostier
Bức tranh từ sự hợp tác của họ thể hiện những thử nghiệm của họa sĩ với các mảng màu phẳng, không tròn trịa và đường nét đậm. Thân hình của Carla là một hình vòng cung, uốn cong nhiều nơi, một biểu hiện trực quan mềm mại.
Nhà thơ Guillaume Apollinaire từng viết rằng những bức tranh của Matisse làm ông nhớ đến một màu cam “bùng nổ rạng rỡ” — bức sơn dầu này là một ví dụ sống động.
Nguồn: Christie’s
Lược dịch bởi Viet Art View
