Rafael Lozano-Hemmer ‘Cấu trúc liên kết nhịp tim’ 2022 tại Art Basel. © Rafael Lozano-Hemmer. Được phép của BMW i và Superblue.
Các tác phẩm sắp đặt tương tác và nhập vai của Rafael Lozano-Hemmer đã đánh đổ các hệ thống công nghệ để bộc lộ vẻ đẹp của sự kết nối giữa con người với nhau. Nghệ sĩ sinh ra ở Thành phố Mexico, Montréal, sử dụng sinh trắc học để tạo ra hình ảnh, ánh sáng và điện năng, phản ánh hoạt động tự nhiên bên trong cơ thể. “Đó là mong muốn chụp được sự phù du,” Lozano-Hemmer giải thích trong một cuộc phỏng vấn gần đây, “Đó là một sự khăng khăng vô lý về việc làm cho công nghệ trở nên hiển nhiên và làm cho thứ vô hình trở nên hữu hình. Rất nhiều công việc của tôi là về vấn đề đó — làm sao chúng ta kết nối các thực tế lại với nhau trong cách chúng ta cùng tồn tại?”
Năm nay, Lozano-Hemmer đưa tác phẩm sử dụng sinh trắc học lấy con người làm trọng tâm đến Hội chợ nghệ thuật quốc tế Basel, Thụy Sĩ. Superblue và BMW i đang giới thiệu tác phẩm sắp đặt của ông, Pulse Topology [Cấu trúc liên kết nhịp tim] (2022) từ series “Pulse” đang tiếp tục từ 2006 đến nay. Khi người xem đi qua Pulse Topology, tác phẩm sẽ phát hiện nhịp tim của họ thông qua công nghệ chụp cắt lớp vi tính — sự thay đổi độ đục mờ trên da khi máu chảy — bằng cách phân tích các biến thể của màu sắc. 6.000 bóng đèn của Pulse Topology sẽ phản ứng, phát sáng lấp lánh và thay đổi, biến điệu song song với nhịp tim, đồng thời ghi và phát âm thanh nhịp điệu organ.
Rafael Lozano-Hemmer ‘Pulse Topology’ 2022 tại Art Basel. © Rafael Lozano-Hemmer. Được phép của BMW i và Superblue.
Pulse Topology hoạt động như một memento mori [câu thành ngữ ‘memento mori’ tiếng La tinh có ý nghĩa là ‘hãy nhớ rằng ngươi sẽ phải chết’] giữ lại 6.000 nhịp tim cuối cùng đi qua nó, với nhịp tim mới nhất thay thế nhịp tim cũ nhất. Bằng cách này, nó tạo sự kết nối xuyên không gian và thời gian giữa những người xem chưa từng gặp mặt nhau. Nhân sự kiện Art Basel, Lozano-Hemmer và studio của ông cũng đã hợp tác với các kỹ sư và nhà thiết kế của BMW để đưa công nghệ tương tự Pulse Topology vào BMW i7. Khi ngồi trong i7, khách hàng sẽ trải nghiệm nhịp tim của họ thông qua ánh sáng, âm thanh và đồ họa.
Sự hợp tác với BMW, được hỗ trợ bởi Superblue, là một phần truyền thống trong hoạt động của Lozano-Hemmer — tạo ra những trải nghiệm thông qua công nghệ. Trong các tác phẩm trước đây như Border Tuner [Bộ dò đường biên] (2019), Lozano-Hemmer đã sử dụng ánh sáng để tạo ra những cây cầu trực quan dọc biên giới Hoa Kỳ – Mexico, kết nối Ciudad Juárez, Chihuahua và El Paso, Texas. Ánh sáng được điều khiển bởi giọng nói của những người tham gia ở hai bên biên giới, có thể được nhìn thấy từ khoảng cách hơn 10 dặm.
Lozano-Hemmer cố gắng thực hành trực quan, trong đó sự hiện diện của con người là điều cần thiết để kích hoạt tác phẩm. “Sự hợp tác của tôi với BMW thực sự là sự hợp tác với các nhà thiết kế và kỹ sư,” ông giải thích, đồng thời lưu ý rằng họ đã cùng nhau đối thoại về việc tạo ra các giao diện công nghệ phổ biến.
Chân dung Rafael Lozano-Hemmer tại Art Basel, 2022. Được phép của BMW i và Superblue.
Ông ví cách tiếp cận của mình với việc phổ cập công nghệ — thứ vẫn còn bị sa lầy bởi sự bất bình đẳng xã hội trên thế giới — với cách tiếp cận của một DJ hộp đêm. Một DJ xây dựng danh sách phát của họ để đáp lại sự hiện diện của khán giả, lý tưởng là tạo ra mối quan hệ cộng sinh với các vũ công.
So sánh với hộp đêm không phải ngẫu nhiên: Lozano-Hemmer lớn lên trong một vũ trường. Cha mẹ ông sở hữu một hộp đêm ở Thành phố Mexico tên là Los Infernos. “Tôi trở thành một nhà hóa học bởi vì tôi nghĩ rằng phải nổi loạn chống lại cha mẹ của mình,” ông giải thích. “Khi tôi 13 tuổi, bố tôi đưa cho tôi một cuốn sách có tên là Kinh thánh của quán bar. Vì vậy, tôi nói, “Con sẽ chuyển ra ngoài. Bố muốn con phản ứng, con sẽ làm phản ứng hóa học!” Ông theo đuổi ngành hóa và mật mã tại Đại học Concordia ở Montréal và tốt nghiệp cử nhân hóa lý năm 1989.
Tuy nhiên, nền tảng disco của Lozano-Hemmer, cùng với việc sử dụng sớm mã hóa và trí tuệ nhân tạo, đã định hình những tác phẩm ban đầu của ông, bao gồm cả sự hợp tác với các nghệ sĩ và nhạc sĩ đồng nghiệp ở Montréal. Những tác phẩm nghệ thuật đầu tiên của ông dựa trên những sự hợp tác này, chẳng hạn như tác phẩm năm 1992 trong đó một biên đạo múa tương tác với một con mắt robot được lập trình để theo dõi cô khi cô múa trên sân khấu. Cuối mỗi buổi biểu diễn, người xem được mời lên sân khấu để tận mắt chứng kiến và thử nghiệm chương trình, loại bỏ mọi nghi ngờ về việc sử dụng năng động của công nghệ.
Rafael Lozano-Hemmer ‘Pulse Topology’ 2022 tại Art Basel. © Rafael Lozano-Hemmer. Được phép của BMW i và Superblue.
BMW i7 tại Art Basel, 2022. Được phép của BMW i.
Như người ta có thể nghi ngờ, các tính năng tương tác tương tự mà các thử nghiệm ban đầu của Lozano-Hemmer cũng giống như các tính năng được sử dụng cho các hệ thống giám sát và lập chính sách. “Có rất nhiều tác phẩm nghệ thuật mà tôi đã thực hiện thể hiện rõ ràng các cơ chế theo dõi và lập chính sách,” ông nói. “Và những lần khác, có những dự án mà chúng tôi cố gắng sử dụng sai công nghệ đang kiểm soát và theo dõi chúng ta, và chúng tôi tạo ra [thay vào đó] những trải nghiệm thơ mộng và phê phán.”
Trong khi thảo luận về cách dàn dựng mới, đầy chất thơ của Pulse Topology, Lozano-Hemmer nhớ lại một quá khứ lặp lại đặc biệt có tác động: Năm 2014, ông sắp đặt tác phẩm tại trung tâm văn hóa Izolyatsia ở Donetsk, Ukraine. Vài tháng sau, Pulse Topology được trưng bày tại Madrid, Tây Ban Nha; cùng lúc đó, lực lượng dân vệ Chechnya xâm lược Donetsk. Và khi tác phẩm lần đầu tiên được kích hoạt ở Madrid, những người tham gia đã nhận ra một cách nghiêm túc, vì 6.000 nhịp tim cuối cùng được ghi lại, vang vọng khắp không gian triển lãm, là từ những cá nhân đang trải qua sự cưỡng bức tột độ.
Giờ đây, Pulse Topology cũng đến vào thời điểm hỗn loạn toàn cầu, không chỉ với cuộc chiến ở Ukraine mà trong bối cảnh những ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 vẫn còn kéo dài. Việc kích hoạt nó bây giờ có thể được coi là một cách để hình dung nhịp tim như một phần của sự tồn tại chung giữa các vùng địa lý và thời gian.
Rafael Lozano-Hemmer ‘Pulse Topology’ 2022 tại Art Basel. © Rafael Lozano-Hemmer. Được phép của BMW i và Superblue.
Lozano-Hemmer không đánh giá tác phẩm của mình là mới, mà là thứ đối thoại với lịch sử truyền miệng thoáng qua, không cố định của văn hóa Mỹ Latinh. Ông đưa ra một phép so sánh tương tự giữa nghiên cứu của mình và của nhà phát minh, họa sĩ người Brazil Hércules Florence, người được cho là đã phát minh ra nhiếp ảnh vào năm 1832. Trong khi Florence phát minh ra thiết bị tạo ảnh, ông đã không tạo ra chất hãm để giữ lại hình ảnh. Bằng cách đưa ra ví dụ về Florence, người mà những đóng góp hầu như không được công nhận, Lozano-Hemmer chỉ ra những cách mà nhiều đổi mới trong công nghệ có một câu chuyện nguồn gốc truy ngược lại những cá nhân đã bị xóa khỏi hồ sơ chính thức.
Thay vì đưa ra những khám phá về công nghệ, Lozano-Hemmer quan tâm đến việc nổi dậy chống lại chúng. Ông quan sát những cách thức mà công nghệ nằm ngoài tầm kiểm soát và tìm cách khai thác nó bằng cách tạo ra các kết nối qua nhiều đổi mới trước đó, bị bỏ qua trong lĩnh vực này. Cách tiếp cận này không chỉ thúc đẩy sự hợp tác mà còn thúc đẩy việc sử dụng công nghệ lấy con người làm trọng tâm.
“Chúng ta có thể thay đổi câu chuyện của công nghệ,” Lozano-Hemmer nói. “Chúng ta không chỉ đơn giản là tiếp nhận.”
Nguồn: Artsy
Lược dịch bởi Viet Art View
