(Từ ngày 08/04/2022 đến hết ngày 15/04/2022 tại Bảo tàng trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam, 42 Yết Kiêu, Hà Nội)
Họa sĩ Phạm Viết Hồng Lam sinh năm 1946 tại Nghệ An trong một gia đình giàu truyền thống mỹ thuật. Bố của ông là họa sĩ Phạm Viết Song, từng học bàng thính Trường Cao đẳng Mỹ Thuật Đông Dương. Nhắc đến họa sĩ Phạm Viết Song, mọi người sẽ nhớ đến một “người thầy của các thầy giáo dạy vẽ”. Căn phòng nhỏ ấm áp trên tầng 2, số nhà 13 phố Thuyền Quang là nơi ghi dấu thời niên thiếu của nhiều họa sĩ Hà Nội sau này. Vào tháng 11, năm 2013, các thế hệ học trò (1957-2000) của họa sĩ Phạm Viết Song đã cùng nhau tổ chức triển lãm mang tên “Hội tụ mùa thu” tại Nhà Triển lãm Hà Nội, 93 Đinh Tiên Hoàng như một lời tri ân tới thầy Phạm Viết Song.
Ngay từ nhỏ, họa sĩ Phạm Viết Hồng Lam đã được tiếp xúc với thế giới nghệ thuật của cha mình nên ông có một tâm hồn sáng tạo trẻ trung cùng những bức tranh có gam màu rực rỡ. Trong những năm tháng chiến tranh, khi phục vụ trong quân ngũ, Phạm Viết Hồng Lam có cơ hội được gắn bó nhiều vùng quê của đất nước… Hòa bình lập lại, ông tiếp bước cha mình, trở thành người thầy dạy vẽ của nhiều thế hệ nghệ sĩ. Phạm Viết Hồng Lam luôn tự nhận mình là “họa sĩ nhà quê” bởi trong các sáng tác của ông nông thôn luôn là đề tài chính. Những bức tranh bột màu vẽ nông thôn tươi mới với những gam màu vàng ấm tươi sáng, màu xanh rực rỡ dưới ánh nắng với bút pháp dung dị, dễ cảm thụ được rất nhiều người yêu thích.
Ông đã nhận được Giải thưởng Triển lãm Mỹ thuật toàn quốc (Huy chương bạc năm 1985, 02 Huy chương đồng năm 1990 và 1995), ngoài ra còn nhiều giải thưởng lớn nhỏ khác. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông như: “Từ trong nhà nhìn ra sân. Bột màu. 1985”, “Bình yên I. Bột màu. 1980. 70×100 cm”, “Bình yên II. Sơn mài. 2006. 90×120 cm”, “Hoa bìm bịp. Bột màu. 50×60 cm. 1985”, “Thu Sang. Bột màu. 1980. 50×70 cm”,…
Đây là triển lãm cá nhân lần thứ 5 của ông. Triển lãm cá nhân đầu tiên của Phạm Viết Hồng Lam vào năm 1986, tại Nhà Triển lãm Mỹ thuật 16 Ngô Quyền được đích thân họa sĩ Trần Văn Cẩn tuyển chọn tranh. Triển lãm thứ 2 được tổ chức tại Hãng Harry Mandarin Singapore. Triển lãm thứ 3 với tên gọi “Hội họa của điêu khắc” được diễn ra vào tháng 11/2019 tại Nhà đấu giá Chọn, 63 Hàm Long, Hà Nội. Triển lãm lần thứ 4 của ông được tổ chức vào tháng 10/2012 tại trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam, 42 Yết Kiêu, Hà Nội.
Phạm Viết Hồng Lam. Hoa bằng lăng, Giấy dó. 2008. 60×80 cm
Hơn 40 năm sáng tác hội họa, Phạm Viết Hồng Lam gắn bó với chất liệu bột màu, ông vẽ rất nhiều tranh về làng quê Việt Nam trên chất liệu bột màu trên giấy dó với các khuôn khổ khác nhau. 24 màu sắc được đặt trong chiếc hộp gỗ mộc mạc kết hợp với các chất phụ gia: nước cơm nguội, keo da trâu,… Phạm Viết Hồng Lam đã tạo ra sức sống mới cho các tác phẩm của mình.
Các bức tranh trong triển lãm của họa sĩ Phạm Viết Hồng Lam đa phần tái hiện lại khung cảnh làng quê yên bình và thuần Việt. Với bút pháp mang tính đồ họa kết hợp với góc nhìn gần cận bố cục được đặt san sát nhau, mỗi một chi tiết lại được phân định rất rõ ràng bởi các sắc thái đặc trưng khác nhau như: màu xanh lá của cây hay lũy tre làng, màu đỏ- nâu của gạch ngói hay màu vàng của rơm rạ, màu tím của sắc chiều tà… tạo nên một cái nhìn tổng thể chặt chẽ về mặt bố cục; hòa sắc nhẹ nhàng; bút pháp dung dị. Trong những năm gần đây, tranh của họa sĩ Phạm Viết Hồng Lam so với những năm 1980 đã có phần tươi sáng hơn bởi những các màu sắc rực rỡ, bắt mắt.
Phạm Viết Hồng Lam. Hoài cảm. Giấy dó. 2006. 60×80 cm
Phạm Viết Hồng Lam. Đưa con đi nhà trẻ. Giấy dó. 2006. 60×80 cm
Hiện hữu trong tranh của ông là những cảnh sinh hoạt đời thường dung dị, nhưng mang đậm đặc trưng tính chất tập thể của con người làng xã bên không gian công cộng như bên nước sân đình, ao làng, bờ ruộng,… Từ hình ảnh con bò đỏ nằm cạnh đống rơm vàng và những buổi chiều tà có cô thôn nữ rửa chân bên bờ ao gạch, đến hình ảnh chiếc giếng làng thân thuộc có ánh mặt trời soi bóng xuống ao bên cạnh là đàn gà vịt, rồi hình ảnh các bạn nhỏ thấp thoáng ngóng chờ mẹ đi chợ từ xa về,… tất cả đều được miêu tả sống động thông qua ngôn ngữ hội họa. Xem tranh của Phạm Viết Hồng Lam ta như được sống lại một miền ký ức về một làng quê Việt thuần hậu, đằm thắm mà ngây thơ, tinh khiết. Toàn bộ nỗi niềm, tình cảm mến thương dành cho quê hương được tác giả gói gọn vào trong từng tác phẩm để ca ngợi vẻ đẹp đất nước, con người truyền thống văn hóa Việt Nam.
Phạm Viết Hồng Lam. Dáng chiều. Giấy dó. 2018. 60×80 cm
Phạm Viết Hồng Lam. Tháng 3 mùa hoa gạo. Giấy dó. 2013. 60×80 cm
Triển lãm tranh của họa sĩ Phạm Viết Hồng Lam luôn là những trải nghiệm nghệ thuật thú vị và cuốn hút dành cho công chúng yêu hội họa. Chúng ta cùng đón chờ những triển lãm tiếp theo của họa sĩ Phạm Viết Hồng Lam trong tương lai để có thể ngắm nhìn thêm các sáng tác độc đáo và đặc sắc hơn của ông.
Bài viết bởi Viet Art View
